پاسارگاد

پاسارگاد در دشتي بلند به بلنداي ۱۹۰۰ متر از سطح دريا، در حصار كوهستان جاي گرفته است. در سده هفتم قمري اتابكي از سلغريان پارس درنزديك آرامگاه كورش بزرگ مسجدي ساخت كه در آن از سنگ كاخ‌ها استفاده شده‌بود. به مناسبت جشن‌هاي ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهي ايران در سال ۱۹۷۱ اين سنگها دوباره به جاهاي اصلي خود بازگردانده شدند. كاخ محل سكونت بي ترديد نشان از تأثير و نقش معماري يوناني دارد. گويا هنگامي كه كورش در سال ۵۴۵ پيش از ميلاد سارد (پايتخت ليدي، شهري در غرب تركيهٔ امروزي) را به تصرف درآورد به شدت تحت تأثير بناهاي مرمرين شاهان ليدي قرار گرفته‌است. چه بسا او همان زمان شماري از اساتيد اهل ليدي را در پاسارگاد به كار گماشته‌است. در كاخ تناسب جذاب سنگهاي مرمر تيره و روشن، مخصوصاً در پايه‌ها، جلب نظر مي‌كند. اين سنگها از پيرامون سيوند آورده شده‌است.[۳] دشت پاسارگاد در قسمت شمالي استان فارس و ميان رشته كوه‌هاي زاگرس در فاصله۱۳۰ كيلومتري شمال شيراز واقع شده است. ميانگين ارتفاع دشت از سطح دريا ۱۸۵۰ متر است كه وسعتي حدود ۱۹۰ كيلومتر مربع را در بر مي‌گيرد. اقليم آن كوهستاني با تابستانهاي معتدل و زمستانهاي نسبتاً سرد است. قدمت منطقه پاسارگاد بر اساس پژوهش‌هاي باستان‌شناسي به دوره مياني پارينه سنگي مي‌رسد. اما شاخص‌ترين دوره فرهنگي دشت پاسارگاد، دوره هخامنشي است. بر اساس مدارك و شواهد موجود نام پاسارگاد براي نخستين بار در دوره هخامنشي مطرح مي‌شود كه از لحاظ مكاني به دشتي اطلاق مي‌شود كه كوروش بزرگ به عنوان مركز فرماندهي خود برگزيد و در آن اقدام به ساخت بناها و كاخهايي نمود. مجموعه تاريخي- فرهنگي پاسارگاد شامل آرامگاه كوروش بزرگ، كاخ‌هاي دروازه، بارعام، اختصاصي و بناي برج سنگي(آتشكده)، دژ (تل تخت)، باغ شاهي، پل و محوطه مقدس است. در دوره اسلامي به علت عظمت سنگهاي بكار رفته در اين مجموعه‌هاي اين مكان، بناهايش را به سليمان نبي نسبت داده‌اند و خود پاسارگاد هم بنام مشهد ام‌النبي يا مشهد مادر سليمان معروف گشت. اين مجموعه ارزشمند در ۱۶ تيرماه ۱۳۸۳ به عنوان پنجمين اثر ايران در فهرست آثار جهاني (يونسكو) به ثبت رسيد.